Στα μεθεόρτια του πανηγυρικού κλίματος που επικράτησε στο τετραήμερο Συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος των ΗΠΑ (15-19 Ιουλίου) έπειτα από την απόπειρα δολοφονίας του τέως προέδρου, κατακάθεται η βαριά σκόνη του Πραγματικού· παρά τις ενθουσιώδεις ζητωκραυγές και τα παραληρηματικά χειροκροτήματα στις εκκλήσεις του Ντόναλντ Τραμπ για πολιτική ενότητα, η αμερικανική κοινωνία διέρχεται μια από τις βαθύτερες κρίσεις στην ιστορία της.
Στο διάστημα της τελευταίας πενταετίας είδαμε συμπυκνωμένες τις μαζικότερες και ριζοσπαστικότερες διαδηλώσεις κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας σε αμερικάνικο έδαφος –με υπόβαθρο τη στυγνή δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικό στη Μινεάπολη της Μινεσότα–, παρακολουθήσαμε την αποτυχημένη πραξικοπηματική απόπειρα της ακροδεξιάς στο Καπιτώλιο μετά τις καταγγελίες του Τραμπ για νοθεία στις εθνικές εκλογές του 2020, ψηλαφίσαμε, τέλος, τον παλμό από τα φοιτητικά campuses και τα αμφιθέατρα απ’ άκρη σ’ άκρη των Πολιτειών, που ακόμη σείονται από κατάμεστες συνελεύσεις, καταλήψεις και συντονιστικά ενάντια στην εξωτερική πολιτική του «Γενοκτόνου Τζο».
Ενδεικτικό της σκληρής πόλωσης που διαπερνά τους αμερικάνους ψηφοφόρους είναι ότι, παρά τις συνεχείς, καταιγιστικές εξελίξεις στο πεδίο της πολιτικής σκηνής, οι τελευταίες δυο δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν (μια ύστερα από το απογοητευτικό debate Μπάιντεν – Τραμπ[1] και μια έπειτα από την απόπειρα δολοφονίας κατά του Τραμπ[2]) δείχνουν ότι δεν υπάρχουν σημαντικές μετατοπίσεις όσον αφορά στην πρόθεση ψήφου. Στην πραγματικότητα, οι κύριες διαιρετικές τομές και οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις του εκλογικού σώματος –από το ζήτημα της οπλοκατοχής[3] έως το δικαίωμα στις αμβλώσεις– έχουν καταστεί σε τέτοιο βαθμό αδιαπραγμάτευτες κι ασυμβίβαστες μεταξύ τους ώστε αποτελούν αμετακίνητους άξονες στράτευσης γύρω από Δημοκρατικό ή το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.[4] Συνεπώς, το ελαφρό προβάδισμα Τραμπ που δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν οφείλεται σε οποιαδήποτε αλλαγή στις εκλογικές προτιμήσεις των αμερικανών πολιτών όσο στην ισχυρότερη συσπείρωση των παραδοσιακά δεξιών ψηφοφόρων γύρω από το –μάλλον ευνοημένο από τις συνθήκες– πρόσωπο του Ρεπουμπλικάνου υποψήφιου. Σημειωτέον, ο γνωστός δισεκατομμυριούχος Ίλον Μασκ βρήκε… ευκαιρία από την απόπειρα κατά του Τραμπ για να δηλώσει ανοιχτά την πρόσδεσή του στο άρμα του Make America Great Again· κατά δήλωσή του, θα παρέχει 45 εκ. δολάρια μηνιαίως για την στήριξη της προεκλογικής εκστρατείας του «Μεγάλου Παλαιού Κόμματος».[5] Επιπλέον, η επιλογή του Τζ. Ντ. Βανς (που κατά το παρελθόν έχει εργαστεί σε μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια) ως υποψήφιου αντιπροέδρου, λειτούργησε ως γέφυρα ανάμεσα στο Ρεπουμπλικανικού Κόμμα και σε κύκλους επιχειρηματιών της Σίλικον Βάλεϊ, που έσπευσαν να διακηρύξουν τη συνδρομή τους στον Τραμπ.[6]
Το δε Δημοκρατικό Κόμμα φαίνεται να διολισθαίνει στο χάος μετά τις πρόσφατες αιχμές Ομπάμα, Πελόζι και άλλων υψηλόβαθμων στελεχών των Δημοκρατικών[7] κατά της υποψηφιότητας Μπάιντεν. Παρά την αρχική απροθυμία του τελευταίου για αποχώρηση από την προεδρία των Δημοκρατικών – με επίδικο τη συμμετοχή στις εκλογές του Νοεμβρίου – οι τριγμοί στο εσωτερικό του κόμματος οδήγησαν στην αποπομπή του από την προεκλογική κούρσα και την αντικατάσταση της υποψηφιότητάς του από την τωρινή αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, λίγα μόλις 24ωρα έπειτα από τις δηλώσεις των προαναφερθέντων.[8] Δεδομένης, σε κάθε περίπτωση, της τελικής ευθείας προ των εκλογών, η εκλογιμότητα της Χάρις παραμένει εύθραυστη.[9] Μένει να δούμε το «χρίσμα» για την υποψήφια αντιπροεδρία και τον αντίκτυπό αυτού στους δημοκρατικούς ψηφοφόρους[10].
Υπό τις παραπάνω συνθήκες, η εντεινόμενη κρίση του αμερικανικού δικομματισμού εκτρέπεται σε κρίση της δημοκρατίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα παναμερικανικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του περσινού έτους, μόλις το 54% των ηλικίας 18-29 συμφωνούν με τη δήλωση ότι «η δημοκρατία είναι η καλύτερη μορφή διακυβέρνησης»[11]. Περαιτέρω, μόλις 1/10 Αμερικανούς πολίτες δηλώνει ικανοποιημένος με τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στην Αμερική.[12]
Το γενικευμένο αίσθημα ανησυχίας εντείνουν οι πρόσφατες δηλώσεις των παρακρατικών υποστηρικτών του Τραμπ που συσπειρώνονται γύρω από το Project 2025. Το τελευταίο είναι ένα ισχυρό think tank προερχόμενο από το ίδρυμα Heritage, που παραδοσιακά ασκεί επιρροή στη διαμόρφωση του πολιτικού προγράμματος των Ρεπουμπλικάνων από την προεδρία Ρήγκαν κι έπειτα. Τελευταία, εμφανίζει ως άμεσο στόχο του τη συγκεντροποίηση και την αυτονόμηση της εκτελεστικής εξουσίας στο ενδεχόμενο εκλογής Τραμπ· σε ανακοίνωσή του από τις 4 Ιουλίου, ο επικεφαλής του Project Κέβιν Ρόμπερτς, προειδοποιεί για επικείμενη «επανάσταση» που «θα είναι αναίμακτη, αν της το επιτρέψει η Αριστερά»![13]
Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμη και ειδησεογραφικά πρακτορεία από τα πλέον συστημικά[14] έφτασαν να αναρωτηθούν αν οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στο χείλος ενός νέου εμφυλίου πολέμου.Η ταπεινή μας κρίση είναι πως κάτι τέτοιο δεν αποτελεί άμεσο κίνδυνο· ωστόσο, δίχως πραγματικές εναλλακτικές στο τρέχον πολιτικό αδιέξοδο, το να μετατραπεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο σε βάσιμη φοβία ίσως και να μην είναι τόσο μακριά.
Ηλεκτρονικές παραπομπές:
[1] https://news.northeastern.edu/2024/07/09/biden-debate-performance-voter-preferences/
[2] https://www.reuters.com/world/us/four-five-americans-fear-country-is-sliding-into-chaos-reutersipsos-poll-finds-2024-07-16/
[3] https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1716438/ipa-ametanoita-yper-tis-akritis-oplokatochis-oi-repoymplikanoi/
[4] https://athina984.gr/2024/07/17/k-arvanitopoylos-i-ameriki-vionei-mia-vathia-politiki-krisi/,
[5] https://www.lifo.gr/now/world/o-elon-mask-odigei-kai-i-silicon-valley-akoloythei-stirizontas-tramp
[6] https://www.kathimerini.gr/economy/563133532/i-stirixi-apo-kykloys-tis-silikon-valei-ston-tramp/
[7] https://www.skai.gr/news/world/ekloges-stis-ipa-ayksanontai-oi-pieseis-ston-mpainten-ti-eipan-ompama-pelozi
[8] https://www.sbs.com.au/language/greek/el/podcast-episode/who-is-kamala-harris-and-what-are-her-chances-in-the-november-election/35vfmt0cc
[9] https://www.kathimerini.gr/world/563144329/ipa-frenireis-rythmoi-gia-tin-kamala-charis/
[10] https://www.kathimerini.gr/world/563150551/kamala-charis-ligosteyoyn-oi-epiloges-tis-gia-ypopsifio-antiproedro/
[11] https://www.bostonherald.com/2023/12/21/editorial-democracy-hit-or-miss-among-young-americans-thats-a-problem/
[12] https://apnews.com/article/poll-democracy-partisanship-trump-biden-trust-221f2b4f6cf9805f766c9a8395b9539d
[13] https://www.politico.com/news/2024/07/04/leader-of-the-pro-trump-project-2025-suggests-there-will-be-a-new-american-revolution-00166583
[14] https://edition.cnn.com/2024/03/16/opinions/us-brink-of-civil-war-hoffman-ware/index.html
